Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2015

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ! Φορέστε όλοι τις ''Μαρτίνκες''!


Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, συνηθίζεται να φοριέται στον καρπό του χεριού ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον ''Μάρτη'' ή ''Μαρτιά'' ή ''Μαρτίνκα''. 

Ανθισμένη Βερικοκιά

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο ''Μάρτης'' φοριέται κυρίως από τα παιδιά για να προστατεύει τα πρόσωπα τους από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.

Ανθισμένη Μηλιά

Ο ''Μάρτης'' φτιάχνεται την τελευταία μέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι. Καμιά φορά φοριέται ακόμα και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, ώστε να μην σκοντάφτει ο κάτοχος του.

Ζουμπούλια

''Μάρτη'' δεν φορούσαν μόνο οι άνθρωποι. Σε κάποιες περιοχές της χώρας κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να προστατέψουν το νερό από τον ήλιο και να το διατηρήσουν κρύο.

''Σπάρτο'' στην περιοχή της ''Μπά'ι'ντας'' στο Άνω Γαρέφι

Σε άλλες περιοχές το φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε και το άφηναν πάνω σε τριανταφυλλιές, ώστε να το πάρουν τα πουλιά για να χτίσουν τη φωλιά τους. Αλλού πάλι το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και το δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καεί μαζί του.


Ο ''Μάρτης'' ή ''Μαρτιά'' ή ''Μαρτίνκα'' είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα Βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι και το διατήρησαν. 

Ανθισμένες κερασιές λίγο έξω από το Γαρέφι

Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την ''Κρόκη'', στο δεξί τους χέρι και το αριστερό΄τους πόδι.






Καλό μήνα και καλή Άνοιξη σε όλους!


ΠΗΓΗ (κείμενο): http://ethnologic.blogspot.gr/search?updated-max=2014-03-05T13:45:00%2B02:00&max-results=7

ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ: https://www.facebook.com/paradosiakos.garefeiou?ref=hl


Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2015

Ποδηλασία στην Αλμωπία (Γαρέφι - Πρόμαχοι)


Ο Μάρτιος για τον Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας - Hellenic mountaineering club of Aridaia μπαίνει με μια ποδηλατική διαδρομή στους επαρχιακούς δρόμους της Αλμωπίας. 

Καιρός να καβαλήσουμε τα ποδήλατά μας και να απολαύσουμε τις ομορφιές της περιοχής μας με μια διαφορετική ματιά από ότι συνήθως.

Η διαδρομή που έχει επιλεγεί για αρχή θα είναι σχετικά εύκολη, περίπου ένα δίωρο συνολικά, κατά πάσα πιθανότητα προς Γαρέφι και Προμάχους. 

Επίσης, θα γίνει κατά βάση σε ασφάλτινους δρόμους και χωρίς ιδιαίτερη κλίση ώστε να ξεσκουριάσουμε και να μπορέσουμε να έρθουμε όλοι με το ποδήλατό μας χωρίς να απαιτείται εξειδικευμένο ποδήλατο και εξοπλισμός. 


στις 11:00 π.μ. Πληροφορίες:
Δημήτρης Εμμανουήλ: 6986 578007

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/groups/82425189572/?fref=ts

Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2015

Ο Παραδοσιακός Πιπερώνας ή αλλιώς ''όνταρ'' στο Γαρέφι Πέλλας


Ο πιπερώνας ή ''όνταρ'' στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα (εντόπικα: http://akritas-history-of-makedonia.blogspot.gr/2010/08/blog-post_24.html), είναι ο χώρος όπου πραγματοποιείται με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο η ξήρανση της μικρόκαρπης Καρατζοβίτικης πιπεριάς. 

Είναι μια ξύλινη κατασκευή όπου τοποθετούνται οι πιπεριές, ενώ κάτω στο έδαφος υπάρχουν φωτιές που με την θερμοκρασία και τον καπνό ξεραίνουν το πιπέρι δίνοντας του ιδιαίτερη γεύση.Το προϊόν αυτό, νωπό ή μεταποιημένο διαθέτει εξαιρετική γεύση, πλούσιο σε βιταμίνες και ποιοτικά χαρακτηριστικά, χρήζει προστασίας και ανάδειξης. 

Καλλιεργείται και εντοπίζεται στα χωριά της περιοχής της Αλμωπίας, κυρίως όμως στο Γαρέφι που πρωταγωνιστεί εδώ και 100 χρόνια στην καλλιέργεια του μικρόσωμου τύπου πιπεριάς (πιπεριά Καρατζοβίτικη), η οποία προορίζεται τόσο για το καθημερινό τραπέζι, όσο και για την παραγωγή του γλυκού καπνιστού πιπεριού. 

Η φύτευση της πιπεριάς ξεκινά την πρώτη μέρα του Καλοκαιριού (1 Ιουνίου) και η συλλογή της στις 1 Αυγούστου. Ωστόσο, η κόκκινη πιπεριά, που δίνει το κόκκινο πιπέρι περιμένει ανυπόμονα τη συλλογή της στις 20 Αυγούστου περίπου, για να ξεκινήσει τη μαγική διαδρομή που περνά από το κάπνισμα (ξηραντήριο), το άλεσμα σε μύλο και το σακί. Έξι κιλά νωπής πιπεριάς, δίνουν 1 κιλό κόκκινο πιπέρι. Από τις καυτερές πιπεριές παράγεται αντίστοιχα το μπούκοβο.

Στην περιοχή της Αριδαίας υπήρχαν παλαιότερα εργοστάσια παραγωγής κόκκινου πιπεριού. Για πολλά χρόνια η μεταποιητική διαδικασία ενίσχυε σημαντικά το εισόδημα παραγωγών, εργατών και ιδιοκτητών εργοστασίων. 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 τα εργοστάσια έπαψαν να λειτουργούν εξαιτίας του έντονου ανταγωνισμού και της στροφής των παραγωγών σε νέες καλλιέργειες. Ο καπνός είχε ήδη παραγκωνίσει την πιπεριά, ενώ οι δενδροκαλλιέργειες κέρδιζαν διαρκώς έδαφος. Ωστόσο, το κόκκινο πιπέρι, έστω και σε μικρές ποσότητες διεκδικούσε πάντα μερίδιο στο τραπέζι της Αλμωπίας.


                                                         Η κυρία Γεωργία φροντίζει τον Πιπερώνα 














                      Μεταφορά κόκκινου καπνιστού Καρατζοβίτικου πιπεριού στο παζάρι της Αριδαίας Πέλλας
                                                 (στη φώτο ο κύριος Τουρλάκης Δημήτριος ''Παρίδης'')



ΠΗΓΗ:https://www.facebook.com/paradosiakos.garefeiou

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015

ΓΑΡΕΦΙ: Το πιπεροχώρι της Ελλάδας!


Η επαρχία Αλμωπίας και ιδιαίτερα το Τοπικό Διαμέρισμα Γαρεφείου, για πάνω από 100 χρόνια πρωταγωνιστεί στην καλλιέργεια του μικρόσωμου τύπου πιπεριάς (πιπεριά Καρατζόβας), η οποία προορίζεται τόσο για το καθημερινό τραπέζι, όσο και για την παραγωγή του κόκκινου πιπεριού (μπαχαρικό). 
Η φύτευση της πιπεριάς ξεκινά την πρώτη μέρα του Καλοκαιριού (1 Ιουνίου) και η συλλογή της στις 1 Αυγούστου. Ωστόσο, η κόκκινη πιπεριά, που δίνει το κόκκινο πιπέρι περιμένει ανυπόμονα τη συλλογή της στις 20 Αυγούστου περίπου, για να ξεκινήσει τη μαγική διαδρομή που περνά από το κάπνισμα (ξηραντήριο), το άλεσμα σε μύλο και το σακί. Έξι κιλά νωπής πιπεριάς, δίνουν 1 κιλό κόκκινο πιπέρι. 
Από τις καυτερές πιπεριές παράγεται αντίστοιχα το μπούκοβο. Στην περιοχή της Αριδαίας υπήρχαν παλαιότερα εργοστάσια παραγωγής κόκκινου πιπεριού. Για πολλά χρόνια η μεταποιητική διαδικασία ενίσχυε σημαντικά το εισόδημα παραγωγών, εργατών και ιδιοκτητών εργοστασίων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 τα εργοστάσια έπαψαν να λειτουργούν εξαιτίας του έντονου ανταγωνισμού και της στροφής των παραγωγών σε νέες καλλιέργειες. Ο καπνός είχε ήδη παραγκωνίσει την πιπεριά, ενώ οι δενδροκαλλιέργειες κέρδιζαν διαρκώς έδαφος. Ωστόσο, το κόκκινο πιπέρι, έστω και σε μικρές ποσότητες διεκδικούσε πάντα μερίδιο στο τραπέζι της Αλμωπίας.


















ΠΗΓΗ : https://www.facebook.com/paradosiakos.garefeiou?ref=hl

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2015

Ο Ε.Ο.Σ. Αριδαίας στο Άνω Γαρέφι και την κορυφή ''Γκόουτου Μπίλου'' (γυμνή κολόνα)


Λιακάδα, άπνοια και απουσία υγρασίας ήταν οι καλύτεροι σύμμαχοι για τον Ορειβατικός Σύλλογος Αριδαίας - Hellenic mountaineering club of Aridaia την Κυριακή 15 Φεβρουαρίου στην πεζοπορία προς την κορυφή ''Γκόουτου Μπίλου'' της Οροσειράς του Βόρα.
Ακολουθώντας το δρόμο φτάσαμε όλοι μαζί μέχρι το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής και από εκεί μία ομάδα συνέχισε μέσα από μονοπάτι για την ψηλότερη κορυφή του γαρεφειώτικου βουνού. Συναντήσαμε χιόνι, που σε μερικά σημεία βούλιαζε 30-40 πόντους και σε άλλα ήταν τόσο παγωμένο που δεν υποχωρούσε ούτε 2 εκατοστά με κλωτσιές για να φτιάξουμε πατήματα!






















ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/groups/82425189572/?fref=ts
ΦΩΤΟ: Αλέξανδρος Μυλωνάς - Πέτρος Μπίνος.

Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015

Αναπαράσταση ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΓΑΜΟΥ (Δρυμός Θεσσαλονίκης)

Η εκπομπή «Η ΕΡΤ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑ» παρουσιάζει μιαν αναπαράσταση παραδοσιακού μακεδονικού γάμου. Η εκπομπή ξεκινά με μια ιστορική αναδρομή του χωριού ΔΡΥΜΟΣ που βρίσκεται έξω από τη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ και όλοι οι κάτοικοί του είναι ντόπιοι Μακεδόνες. Εκεί τα έθιμα της ελληνικής Μακεδονίας κρατούν ακόμη το σφρίγος και τη ζωντάνιά τους. Ένα απ’ αυτά τα έθιμα είναι και εκείνο του παραδοσιακού γάμου, το οποίο αναβιώνει, κατά την περίοδο της αποκριάς, ακόμη και σήμερα στο χωριό από τους νέους και τον πολιτιστικό τους σύλλογο. Για την κατανόηση, όμως, του ελληνικού γάμου η εκπομπή αναλύει τη σημασία αυτού του γεγονότος, που είναι πρώτιστα κοινωνικό. Ακολουθούν παραδοσιακά γαμήλια τραγούδια, πλάνα από την προετοιμασία και επεξήγηση της όλης διαδικασίας. Τον πυρήνα της τελετής αποτελεί η εκκλησιαστική ακολουθία, αν και τόσο πριν, όσο και μετά απ’ αυτή διαδραματίζονται πολλά άλλα έθιμα, τα οποία προσεγγίζουν περισσότερο τη λαϊκή μαγεία. Η εκκλησία μάλιστα αναγκάστηκε να δεχθεί αυτά τα προχριστιανικά έθιμα, τα οποία ως στόχο τους είχαν τη μαρτυρία και την επικύρωση ενός πολύ σπουδαίου γεγονότος, όπως ο γάμος, ο οποίος δημιουργούσε μια νέα οικογένεια με τη σύνδεση δύο ανθρώπων. Η κάθε πράξη αποτελεί μια τελετουργία που έχει ένα συγκεκριμένο στόχο να επιτελέσει. Πάρα τις προσπάθειες όμως του πολιτιστικού συλλόγου των νέων του ΔΡΥΜΟΥ τα έθιμα αυτά χάνονται με γοργούς ρυθμούς σε όλη την ΕΛΛΑΔΑ, όπως και κάθε άλλο κομμάτι της λαϊκής μας παράδοσης που δηλώνει την εθνική μας ταυτότητα.

Δείτε το βίντεο, κάντε ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=69324&tsz=0&act=mMainView

ΠΗΓΗ: Πολιτιστικός Σύλλογος Δρυμού (Θεσσαλονίκη)
https://www.facebook.com/psdrimos?fref=ts

Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015

Το πανηγύρι της Παναγίας (16 Αυγούστου) στο Γαρέφι Πέλλας!

Κάθε καλοκαίρι εδώ και δεκαετίες, δέσποζε στην Αλμωπία το πανηγύρι της Παναγίας, που γινόταν στο πανέμορφο και γραφικό χωριό του Γαρεφείου.

Το πανηγύρι γινόταν την επόμενη του δεκαπενταύγουστου και το μικρό χωριό έσφυζε από πλήθος επισκεπτών, που συνέρρεαν από τα γύρω κυρίως χωριά.
Οι περισσότεροι ασφαλώς επισκέπτες προέρχονταν από το γειτονικό και αδερφό χωριό των Προμάχων, που κατά παρέες κατέκλυζαν από νωρίς το Γαρέφι μιας και οι περισσότεροι είχαν συγγενικά και φιλικά πρόσωπα και με την ευκαιρία της μεγάλης γιορτής της Παναγίας, έβρισκαν πρόσχημα για μια διασκεδαστική ημέρα.

Έτος 1960: Το πανηγύρι της Παναγίας στην πλατεία του Κάτω Γαρεφείου.

Τα παλιότερα χρόνια, τις δεκαετίες του 60 και του 70 οι Προμαχιώτες μη έχοντας και πολλές ευκαιρίες για διασκέδαση πήγαιναν στο πανηγύρι από νωρίς το απόγευμα με ό,τι μέσο έβρισκαν, συνήθως μουλάρια, και πολλοί ήταν που πήγαιναν και με τα πόδια. Χαρακτηριστικό της εποχής ήταν, ότι πάντα για την ημέρα της Παναγίας όλοι  φρόντιζαν να αγοράσουν καινούρια ρούχα, τα οποία θα πρωτοφορούσαν στο πανηγύρι του Γαρεφείου. Βέβαια μετά από την πολύωρη πεζοπορία στον χωμάτινο δρόμο, που συνέδεε τα δυο χωριά, οι περισσότεροι έφταναν στο Γαρέφι κατασκονισμένοι, αλλά με δυο τρία τινάγματα τα ρούχα τους επανέρχονταν στην αρχική τους κατάσταση.

Πολλοί κάτοικοι την ημέρα του πανηγυριού, μεσούσης της καπνοπαραγωγικής περιόδου, φρόντιζαν να μην μαζέψουν πολλή ποσότητα, για να έχουν τον χρόνο τους να ετοιμαστούν και να εκδράμουν στο γειτονικό χωριό.

Είναι αξέχαστες οι εικόνες, που ο δρόμος προς το Γαρέφι να είναι κατάμεστος, από παρέες μικρών και μεγάλων Προμαχιωτών , οι οποίοι τραγουδώντας και πειράζοντας ο ένας τον άλλον, κατευθύνονταν στον προορισμό τους, το "Τσαρνέσοβο".
Στον χώρο του πανηγυριού δέσποζε η μεγάλη "βόλτα", όπου η νεολαία βημάτιζε από το πάνω Γαρέφι προς το κάτω Γαρέφι. Κεντρικό σημείο αναφοράς και τόπος ραντεβού, ήταν η μεγάλη γέφυρα, που χωρίζει τα δυο γραφικά τμήματα του Γαρεφείου. Στα δυο περίπου χιλιόμετρα της "βόλτας", νέοι και νέες, φορώντας ό,τι  πιο καινούριο υπήρχε στις βιτρίνες, αντάλλασσαν κλεφτές ματιές και πειράγματα, προσπαθώντας να προσελκύσουν το ενδιαφέρον. Πολλοί έρωτες έχουν γεννηθεί σε εκείνα τα δυο χιλιόμετρα της αγάπης.
Εκτός από τις κλασικές καντίνες με τα βραστά λουκάνικα και τα διάφορα εποχικά υπαίθρια μαγαζάκια-πάγκοι, που υπήρχαν, πουλώντας διάφορα παιχνιδάκια για τα παιδιά, το παραδοσιακό "μαλλί της γριάς", υπήρχαν και οι "βάρκες" , αιώρες σε σχήμα βάρκας, που κινούνταν σαν εκκρεμές έχοντας τα μικρά παιδιά μέσα τους να ξεφωνίζουν από χαρά.

Το "βαρύ πυροβολικό" του πανηγυριού ήταν ασφαλώς το μεγάλο γλέντι, που ξεκινούσε νωρίς το βράδυ, όπου και στα δυο τμήματα του άνω και κάτω Γαρεφείου ,  κυριαρχούσαν τα "όργανα" , παραδοσιακές μπάντες της περιοχής παίζοντας τοπικούς ρυθμούς, βάζοντας φωτιά στη διασκέδαση, που κρατούσε μέχρι τις πρωινές ώρες.

Ιερός Ναός ''Κοιμήσεως της Θεοτόκου'' του 1811 στο Άνω Γαρέφι!

Οι φιλόξενοι Γαρεφιώτες, πιστοί στην παράδοση και τα ήθη - έθιμα των προγόνων τους, αγαπώντας και αγκαλιάζοντας τον μακρόβιο αυτόν θεσμό, διοργανώνουν μέχρι και τις μέρες μας το πανηγύρι, με πολύ μεράκι και έχοντας με το μέρος τους την τεχνολογία και τα σύγχρονα μέσα, τον έχουν αναβαθμίσει και κάθε χρόνο παρουσιάζουν όλο και πιο ποιοτικά αποτελέσματα.
Έχοντας σαν κινητήριο μοχλό τον αεικίνητο μορφωτικό σύλλογο του χωριού τον "Κώστα Γαρέφη", μας προσκαλούν κάθε χρόνο, να θυμηθούμε τα παλιά και να δώσουμε κίνητρα στους νέους του χωριού, για να τιμήσουν τον τόπο τους και την πίστη στην Παναγία και την ορθοδοξία.

Δείτε παρακάτω φωτογραφίες και βίντεο από την εορτή και το πολιτιστικό τριήμερο 
(14 - 15 - 16 Αυγούστου) :

Περιφορά της Εικόνας (14 Αυγούστου)


Παραδοσιακά παιχνίδια.
1982 - 1983: Γαιδουροδρομίες.

Παραδοσιακά παιχνίδια.
2013: Γαιδουροδρομίες στο γήπεδο του χωριού.


Χορευτικά συγκροτήματα.


Παραδοσιακό γλέντι στη γραφική πλατεία του Παραδοσιακού Άνω Γαρεφείου




Μακεδονία Ξακουστή από τον Μ.& Π. Σ. Λευκαδίων Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ στην πλατεία του ΆΝΩ ΓΑΡΕΦΕΙΟΥ!

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΣ : Δημήτρης Σαλαμάνης - Προμαχιώτικα Νέα
http://promahi-nea.blogspot.gr/

Οπτικοακουστικό υλικό: https://www.facebook.com/paradosiakos.garefeiou?ref=hl